Muôn kiểu khép kín

Trong khi tòa nhà của Trường Quốc t�?/a> Nam M�?(US Vietnam Talent International School) vẫn đang được xây dựng thì trường này đã tuyển sinh t�?năm 2018 t�?tiểu học đến THPT và s�?cấp song bằng M�?và Việt Nam Trường này nằm trong h�?thống Tập đoàn giáo dục Văn Lang. D�?kiến, h�?thống này còn m�?rộng ra c�?trường mầm non và trường ngh�?đ�?tạo nên “vòng tròn khép kín�?
Cũng tương t�?như vậy với những trường ĐH thành lập khoảng 20 năm tr�?lại đây và có s�?phát triển nhất định. Tháng 4.2019, H�?thống giáo dục HUTECH (có hai thành viên là ĐH Công ngh�?TP.HCM và ĐH Kinh t�?- Tài chính TP.HCM) chính thức giới thiệu Trường song ng�?Quốc t�?Hoàng Gia (Royal School) với mô hình song ng�?quốc t�?liên cấp t�?mầm non, tiểu học đến trung học.
Nhà đầu tư của các trường như: ĐH Nguyễn Tất Thành, ĐH Văn Hiến cũng không ngồi yên và ráo riết tìm trường ph�?thông đ�?đầu tư. Trong đó, Tập đoàn Hùng Hậu (ch�?đầu tư Trường ĐH Văn Hiến) trong thời gian gần đây đã tr�?thành ch�?của Trường CĐ Vạn Xuân và TC Vạn Hạnh. Ch�?cần ch�?trường ph�?thông, h�?thống giáo dục s�?tr�?nên hoàn chỉnh.
Ngược lại, một s�?ch�?đầu tư khác lại xây dựng trường ph�?thông xong mới đầu tư vào trường ĐH.
Khi Tập đoàn giáo dục Nguyễn Hoàng (NHG) chính thức tr�?thành ch�?đầu tư của Trường ĐH Quốc t�?Hồng Bàng vào năm 2015, đơn v�?này coi như đã hoàn tất việc s�?hữu các trường học �?khắp các cấp học của mình. Trước đó, tập đoàn này đã s�?hữu trong tay h�?thống Trường mầm non Saigon Academy, Trường liên cấp iSchool tại các tỉnh. Sau Trường ĐH Quốc t�?Hồng Bàng, liên tiếp các trường ĐH như Hoa Sen, Gia Định, Bà Rịa-Vũng Tàu tr�?thành thành viên của NHG. �?các cấp học khác, NHG cũng nhanh chóng b�?sung thành viên như Trường Quốc t�?Bắc M�? Trường Quốc t�?song ng�?UK Academy.
Hướng đi t�?mầm non, ph�?thông đến ĐH cũng diễn ra tương t�?�?Tập đoàn Thành Thành Công (TTC Group). Tập đoàn này ban đầu ch�?có h�?thống các trường ph�?thông tư thục, sau đó s�?hữu Trường ĐH Yersin, Trường CĐ Sonadezi �?Đồng Nai.
Ngày 20.4.2019, lãnh đạo Trường ĐH Tôn Đức Thắng chính thức ra mắt Trường Quốc t�?Việt Nam - Phần Lan (VFIS) đào tạo t�?lớp 1 - 12.
Trường ĐH Sài Gòn đã s�?hữu một trường có b�?dày lịch s�?là Trường trung học Thực hành Sài Gòn, thì vào tháng 3.2019 trường ĐH này chính thức thành lập Trường tiểu học Thực hành Sài Gòn.

Kinh doanh và tìm nguồn tuyển sinh

Khi s�?hữu các trường ph�?thông, ch�?đầu tư của các trường ĐH đều tuyên b�?v�?mục đích của mình. Đó là mang lại những giá tr�?v�?giáo dục đẳng cấp quốc t�?cho học sinh Việt Nam.
Tuy nhiên, mục đích sâu xa hơn của các bước đầu tư này là gì? Một tiến sĩ kinh t�? cũng là người trực tiếp điều hành một s�?trường ĐH, CĐ cho rằng dù là đầu tư vào lĩnh vực giáo dục, một nhà kinh doanh không bao gi�?quên chuyện lợi nhuận. Việc đầu tư vào các trường ph�?thông sau khi thành công với trường ĐH của h�?chắc chắn s�?có lý do chuyển hướng đầu tư�?Việc thành lập trường ĐH mới cũng đang rất khó khăn, tr�?khi đầu tư trường ĐH phi lợi nhuận, ít có lợi th�?kinh doanh bằng các trường vì lợi nhuận. Chuyển hướng đầu tư sang cấp ph�?thông, mầm non s�?kh�?thi hơn và cũng có ít đối th�?cạnh tranh mạnh hơn.
Một lý do khác cũng không kém phần quan trọng là nếu như s�?hữu các trường ph�?thông, đây s�?là nguồn sinh viên tương lai đầy tiềm năng của các trường ĐH trong h�?thống. Trường ph�?thông càng mạnh, s�?càng có nhiều học sinh vào học trường ĐH trong cùng h�?thống hơn. Các trường ĐH lúc này s�?tiết giảm được nhiều công sức, thời gian, tiền bạc hơn cho chi phí tuyển sinh, vốn dĩ chiếm khoảng 10% doanh thu/năm của các trường.
Với các trường ĐH tư thục, lý do này hết sức rõ ràng. Nhưng ngay c�?trường ĐH công lập cũng không giấu giếm mục đích này. T�?khi thành lập, lãnh đạo Trường ĐH Tôn Đức Thắng đã khẳng định học sinh Trường Quốc t�?Phần Lan sau khi tốt nghiệp THPT đều được tuyển thẳng vào trường ĐH mà không cần bất c�?điều kiện chuyên môn nào khác.
Với Trường ĐH Sài Gòn thì có mục đích khác. Lãnh đạo Trường ĐH Sài Gòn cho biết vì Trường tiểu học Thực hành Sài Gòn là trường công lập nên không mang tính lợi nhuận. Mục đích thành lập trường là có th�?tiếp nhận sinh viên thực tập t�?Trường ĐH Sài Gòn. Bên cạnh đó, khi đã ổn định, trường s�?là nơi có th�?thực nghiệm những cách dạy, cách học mới.

Còn nhiều băn khoăn

Tiến sĩ Nguyễn Xuân Xanh, tác gi�?b�?sách Đại học - Định ch�?giáo dục cao thay đổi th�?giới - T�?trung c�?đến hiện đại, cho biết �?các nước, ít có chuyện một trường ph�?thông trong một trường ĐH hoặc một đơn v�?s�?hữu trường ĐH m�?thêm trường ph�?thông. Mỗi loại hình trường là một tồn tại độc lập và theo đuổi mục tiêu rất khác nhau. Một trường ĐH nghiên cứu s�?luôn tìm cách nâng cao v�?học thuật ch�?không tìm cách phân tán nguồn lực bằng cách m�?thêm trường ph�?thông.
“Ở đất nước còn tồn tại nhiều vấn đ�?như chúng ta thì cũng có th�?dẫn đến tiêu cực v�?tuyển sinh. Đó là khi các trường trong h�?thống thì s�?được ưu tiên tuyển sinh làm cho các học sinh khác mất cơ hội. Bên cạnh đó, nếu các trường có ý định xây dựng một cách dạy, cách học xuyên suốt, riêng biệt t�?mầm non lên ĐH thì có th�?làm mất tính đa dạng hóa trong s�?lựa chọn của học sinh. Học sinh học xong ph�?thông nên chọn lựa trường ĐH, phương pháp giáo dục t�?nhiều d�?liệu đ�?tìm ra nơi học tốt nhất cho mình�? tiến sĩ Xanh cho biết.
Theo tiến sĩ Phạm Th�?Ly, thành viên Hội đồng quốc gia giáo dục và phát triển nhân lực, đã t�?lâu, không ai l�?gì việc một s�?trường ĐH tư m�?thêm h�?đào tạo ph�?thông, mầm non, mẫu giáo, tương t�?như công ty m�?m�?ra các công ty con. Các công ty con này chịu s�?điều phối v�?mặt đầu tư và tài chính của b�?phận ph�?trách kinh doanh của công ty m�? Mục tiêu đương nhiên là đa dạng hóa sản phẩm đ�?tìm kiếm lợi nhuận. Giáo dục là một dịch v�? cung ứng dịch v�?đ�?tìm kiếm lợi nhuận là chuyện bình thường. Th�?nhưng, khi các trường ĐH công lập m�?trường ph�?thông và thu học phí với mức giá th�?trường, thì v�?bản chất là h�?đang tham gia th�?trường giáo dục bằng nguồn vốn t�?ngân sách. H�?qu�?là ngân sách đã không được s�?dụng đúng mục đích. V�?nguyên tắc, ngân sách là tiền của người dân đóng thu�? ch�?được phép s�?dụng đ�?phục v�?lợi ích công, không phải là đ�?làm vốn kiếm lời cho bất c�?cá nhân nào và dưới bất c�?hình thức nào.
“Nếu trường ĐH công m�?trường ph�?thông như công ty m�?m�?công ty con, thì ý nghĩa của t�?chức công không còn nữa. Đối với giáo dục ph�?thông, một trong những s�?mạng quan trọng nhất của trường công là mang lại cơ hội học tập cho tr�?em có hoàn cảnh khó khăn. Th�?trường hóa hoàn toàn dịch v�?giáo dục chắc chắn s�?đẩy con em nhà nghèo sang bên l�? vì v�?bản chất nó là thương mại hóa giáo dục, mà thương mại hóa có nghĩa là tối đa hóa lợi nhuận. Riêng trường ĐH công lập m�?trường ph�?thông thực nghiệm và ph�?thông năng khiếu thì cần được khích l�?và cần được đầu tư đầy đ�?của nhà nước�? tiến sĩ Ly cho biết.