Sơ b?đánh giá thực trạng k?thuật an toàn trong lĩnh vực khai thác đá hiện nay và một s?kiến ngh?/h1>
- Th?hai - 05/11/2012 12:24
- In ra
- Đóng cửa s?này
S?hình thành các m?đá có giá tr??Nước ta ph?thuộc vào cấu tạo địa chất từng vùng, có th?chia thành 3 khu vực: Bắc, Trung, Nam Khu vực miền Bắc gồm các tỉnh t?Thanh Hoá tr?ra, tập trung nhiều m?đá với chủng loại đá có giá tr?s?dụng gồm: Granít, gabrô, các đá cacbônát (đá vôi, đôlômít, cẩm thạch, dăm kết vôi), quăczít, cát kết và các đá phun trào. Khu vực này tr?lượng đá vôi rất lớn.
1. Tình hình khai thác đá
Khu vực miền trung do những đặc điểm địa chất riêng biệt, có nhiều hoạt động mắc ma xâm nhập và phun trào. Vì vậy đá trầm tích (cacbônát, cát kết, quăczít) ít xuất hiện hơn nhiều so với đá Granít, bazan. Khu vực này tr?lượng đá granít vượt trội.
Khu vực Miền Nam có điều kiện địa chất đơn giản hơn, phần lớn đất đai có tuổi đ?t? đồng bằng rộng lớn, ch?có một ít đồi núi ?miền Đông Nam B?và khu vực biên giới với Cambuchia. Tr?lượng đá ít gồm đá Granít, bazan, đá vôi.
Hiện nay trên khắp đất Nước có nhiều cơ s?khai thác đá phục v?cho xây dựng, giao thông, thu?lợi, nông nghiệp, công nghiệp ?do Trung ương hoặc địa phương quản lý.
Hầu hết mỗi Tỉnh, Huyện (thậm chí Xã) đều t?khai thác sản xuất đ?s?dụng, cho nên các m?có quy mô khai thác nh? sản lượng thấp.
Các m?do B?hoặc Tổng cục quản lý, có quy mô khai thác lớn hơn như: M?đá Đồng M? Hoàng Mai, Giác Lan ?thuộc Tổng cục đường sắt. Các m?đá Xuân Hoà, Phi Liệt, Đồng Giao, Lạng Sơn, Bỉm Sơn, Hoàng Mai, Hoàng Thạch, Hà Tiên ?thuộc B?xây dựng dùng cho công nghiệp xí măng. Các m?đá liên doanh với Nước ngoài.
Đ?tiến hành khai thác đá các m?đã áp dụng một trong các HTKT như sau:
2. Đánh giá việc áp dụng h?thống khai thác (HTKT)
a. HTKT Khấu theo lớp đứng cắt tầng nh?/p>
Trình t?khai thác đá t?trên xuống dưới và t?ngoài vào trong, tầng trên vượt trước tầng dưới tối thiểu bằng khoảng cách an toàn. Trên tầng tiến hành khoan n?bằng l?khoan nh?có đường kính < 50 mm. Khi n?mìn khối lượng đá ch?yếu được văng xuống chân tuyến nh?năng lượng của thuốc n? dưới chân tuyến tiến hành xúc bốc, pha b?đá và ch?biến.
ưu điểm: Các thông s?HTKT này nh? vốn đầu tư xây dựng m?nh? thời gian xây dựng m?ngắn, không đòi hỏi các thiết b?đắt tiền, kích thước thiết b?gọn nh? t?chức công tác khai thác đơn giản.
Nhược điểm của HTKT này là cho sản lượng thấp, năng suất lao động thấp, công việc th?công trên tầng còn nhiều, điều kiện làm việc an toàn còn kém. Bên cạnh đó k?thuật tạo tầng còn chưa hoàn thiện, t?l?đá còn lưu lại trên mặt tầng còn nhiều, khó duy trì các thông s?của HTKT.
Điều kiện áp dụng: áp dụng phù hợp với điều kiện địa hình phức tạp, nơi có sườn dốc lớn, khó khăn trong việc đưa thiết b?lên núi, tr?lượng đ?khai thác không lớn.
Các thông s?HTKT:
- Chiều cao tầng H = 3 ¸ 3,5 m.
- Chiều rộng dải khấu, đường cận chân tầng, khoảng cách hàng mìn : A = W = a = 1,6 ¸ 2,0 m
- Chiều rộng mặt tầng công tác B=3,5¸ 4,5 m.
-Chiều rộng đai bảo v?sau khi n?là bv = 1,5 ¸ 2,5 m.
- Góc dốc của b?m?nbsp;j = 550 ¸ 630
b. HTKT Khấu theo lớp đứng cắt tầng lớn
Trình t?khai thác đá t?trên xuống dưới và t?ngoài vào trong, tầng trên vượt trước tầng dưới lớn hơn hoặc bằng khoảng cách an toàn. Trên tầng tiến hành khoan n?bằng l?khoan lớn có đường kính t?85 - 127 mm, khi n?mìn khối lượng đá ch?yếu được văng xuống chân tuyến nh?năng lượng của thuốc n? khối lượng còn nằm lại trên mặt tầng được máy xúc hoặc máy gạt chuyển xuống chân tuyến, dưới chân tuyến tiến hành xúc bốc và ch?biến. Trường hợp vận tải trược tiếp phải xây dựng tuyến đường có đ?dốc phù hợp với phương tiện vận chuyển.
ưu điểm: HTKT Khấu theo lớp đứng cắt tầng lớn cho sản lượng lớn, s?dụng thiết b?khai thác lớn trên tầng như máy khoan, máy xúc, máy gạt, thiết b?vận tải. Kh?năng duy trì các thông s?HTKT tốt hơn.
Nhược điểm: Khối lượng và thời gian xây dựng cơ bản lớn, thi công tuyến đường hào m?vỉa khó khăn.
Điều kiện áp dụng: áp dụng phù hợp khi chiều dài tuyến công tác và tr?lượng khai thác lớn, địa hình có sườn dốc lớn.
Thông s?HTKT ph?thuộc vào thông s?làm việc của thiết b?xúc bốc, vận tải.
c. HTKT khấu theo lớp bằng
Trình t?khai thác khấu theo từng lớp, hết lớp trên xuống lớp dưới. Trên từng lớp khấu s?dụng các thiết b?khai thác lớn như: Máy khoan lớn với đường kính > 75 mm khoan tạo l? máy xúc chất tải lên ô tô, ô tô vận chuyển v?khu vực ch?biến.
ưu điểm: HTKT Khấu theo lớp bằng có kh?năng tăng sản lượng theo nhu cầu khách hàng, s?dụng các thiết b?khai thác c?lớn, duy trì được các thông s?của HTKT.
Nhược điểm: Khối lượng và thời gian XDCB lớn, thi công m?vỉa phức tạp.
Điều kiện áp dụng: áp dụng phù hợp khi khai thác tr?lượng lớn, chiều dài tuyến công tác thay đổi.
Thông s?HTKT ph?thuộc vào thông s?làm việc của thiết b?xúc bốc, vận tải.
d. Khai thác th?công
Khai thác th?công được áp dụng trong các trường hợp:
- Khu vực chưa có điều kiện khai thác bằng cơ giới hoặc không th?cơ giới hoá được.
- Thân quặng tr?lượng nh?
- Khai thác các vỉa ph?hoặc vỉa không nằm trong tr?lượng cân đối, hoặc mới phát hiện trong quá trình khai thác, khai thác tận thu.
- Khi nhu cầu sản lượng đá không lớn.
ưu điểm: Vốn đầu tư xây dựng m?nh? thời gian xây dựng m?ngắn, không đòi hỏi các thiết b?đắt tiền, kích thước thiết b?gọn nh?
Nhược điểm:
- Khai thác th?công cho sản lượng thấp, năng suất lao động thấp.
- Điều kiện hình thành mặt tầng công tác và tuyến công tác gặp nhiều khó khăn, do vậy không tạo đ?diện tích cần thiết dành cho công tác khoan n?
Đây là nguyên nhân ch?yếu dẫn đến việc lựa chọn v?trí khoan n?không theo trình t?khai thác.
Điều kiện áp dụng: áp dụng phù hợp với điều kiện địa hình phức tạp, nơi có sườn dốc lớn, khó khăn trong việc đưa thiết b?lên núi, tr?lượng đ?khai thác không lớn.
3. Thực trạng khai thác đá hiện nay
Các m?khai thác đá, đặc biệt các m?khai thác khấu theo lớp bằng và khấu theo lớp đứng cắt tầng nh?
- Không thực hiện đúng trình t?khai thác.
- Không duy trì được các thông s?của h?thống khai thác theo thiết k?
- B?trí nhân lực làm việc ch?yếu theo kinh nghiệm, chưa qua đào tạo.
- B?trí nhân lực không phù hợp với công việc được giao, v?trí làm việc không đảm bảo an toàn, nguy cơ xẩy ra mất an toàn cao. Dẫn đến các v?tai nạn và s?c?xẩy ra liên tục.
4. Nguyên nhân xẩy ra mất an toàn Không thực hiện đúng trình t?khai thác, triển khai không đúng thiết k?hoặc phương án khai thác đã được duyệt.
- Thiếu thông tin v?địa chất, không quan sát và kiểm tra v?trí trước khi làm việc.
- Chất lượng công tác khoan n?không đảm bảo dẫn đến nền tầng không đạt theo thiết k?
- Công tác kiểm tra, đôn đốc còn thiếu.
- Thiếu người làm công tác k?thuật và k?thuật an toàn.
- S?dụng lao động chưa qua đào tạo.
- Định mức khối lượng công việc chưa hợp lý.
- Làm việc chạy theo sản lượng.
5. Kiến ngh?/p>
a. Quản lý Nhà nước
S?Công nghiệp, s?tài nguyên và môi trường, s?Lao động và Thương binh xã hội hàng năm phải kiểm tra các doanh nghiệp khai thác đá v?
- S?dụng nhân lực qua đào tạo có trình đ? năng lực phù hợp với nhiệm v?được giao.
- Huấn luyện an toàn cho công nhân mới tuyển dụng hoặc mới được chuyển t?các ngành ngh?khác sang, hàng năm phải huấn luyện nhắc lại 1 lần.
- Thực hiện k?hoạch v?k?thuật an toàn và bảo h?lao động đã được duyệt.
- Hiện trường khai thác, điều kiện làm việc của công nhân trên khai trường v?mức đ?an toàn.
- Môi trường khai thác với những tác hại đến cảnh quan thiên nhiên, du lịch và môi trường xung quanh.
- Việc thực hiện theo TCVN 5178/2004 quy phạm k?thuật an toàn và các quy định hiện hành của Nhà Nước trong khai thác và ch?biến đá l?thiên.
Ch?có các doanh nghiệp khai thác đá thực hiện đầy đ?mới cho phép hoạt động.
b. Quản lý v?k?thuật và k?thuật an toàn
- Hàng năm doanh nghiệp lập k?hoạch khai thác, phải kèm theo các giải pháp v?k?thuật AT & BHLĐ, việc thực hiện k?hoạch phải đúng theo k?hoạch đã duyệt.
- Thường xuyên phải b?xung tài liệu địa chất: Trong thời k?đầu và thời k?sản xuất phải thường xuyên quan sát hoặc khoan thăm dò, đ?biết được v?trí các mặt trượt, mặt yếu, mức đ?nứt n?và mức đ?phân lớp của đá. Nhằm làm cơ s?lập k?hoạch khai thác sau này.
- Đ?giảm thiểu tác động xấu đến môi trường, cảnh quan du lịch, đồng thời tăng mức đ?an toàn cho các công trình cần được bảo v? Thì việc chọn v?trí khai thác, hướng khai thác, khi kết thúc khai thác cần được quan tâm ngay t?khâu thiết k?/p>
- Khi b?trí công nhân vào làm việc phải xem xét c?th?hiện trường, nếu đảm bảo an toàn mới b?trí công việc.
- Thường xuyên kiểm tra, đôn đốc công nhân thực hiện đúng lệnh sản xuất, k?hoạch sản xuất, các giải pháp v?k?thuật AT & BHLĐ.
Các doanh nghiệp khai thác đá thực hiện tốt các giải pháp trên. Thì nguy cơ mất AT & BHLĐ, tai nạn và s?c?s?được khống ch? Đồng thời nhu cầu k?thuật viên ngành khai thác l?thiên s?tăng lên.
1. Tình hình khai thác đá
Khu vực miền trung do những đặc điểm địa chất riêng biệt, có nhiều hoạt động mắc ma xâm nhập và phun trào. Vì vậy đá trầm tích (cacbônát, cát kết, quăczít) ít xuất hiện hơn nhiều so với đá Granít, bazan. Khu vực này tr?lượng đá granít vượt trội.
Khu vực Miền Nam có điều kiện địa chất đơn giản hơn, phần lớn đất đai có tuổi đ?t? đồng bằng rộng lớn, ch?có một ít đồi núi ?miền Đông Nam B?và khu vực biên giới với Cambuchia. Tr?lượng đá ít gồm đá Granít, bazan, đá vôi.
Hiện nay trên khắp đất Nước có nhiều cơ s?khai thác đá phục v?cho xây dựng, giao thông, thu?lợi, nông nghiệp, công nghiệp ?do Trung ương hoặc địa phương quản lý.
Hầu hết mỗi Tỉnh, Huyện (thậm chí Xã) đều t?khai thác sản xuất đ?s?dụng, cho nên các m?có quy mô khai thác nh? sản lượng thấp.
Các m?do B?hoặc Tổng cục quản lý, có quy mô khai thác lớn hơn như: M?đá Đồng M? Hoàng Mai, Giác Lan ?thuộc Tổng cục đường sắt. Các m?đá Xuân Hoà, Phi Liệt, Đồng Giao, Lạng Sơn, Bỉm Sơn, Hoàng Mai, Hoàng Thạch, Hà Tiên ?thuộc B?xây dựng dùng cho công nghiệp xí măng. Các m?đá liên doanh với Nước ngoài.
Đ?tiến hành khai thác đá các m?đã áp dụng một trong các HTKT như sau:
2. Đánh giá việc áp dụng h?thống khai thác (HTKT)
a. HTKT Khấu theo lớp đứng cắt tầng nh?/p>
Trình t?khai thác đá t?trên xuống dưới và t?ngoài vào trong, tầng trên vượt trước tầng dưới tối thiểu bằng khoảng cách an toàn. Trên tầng tiến hành khoan n?bằng l?khoan nh?có đường kính < 50 mm. Khi n?mìn khối lượng đá ch?yếu được văng xuống chân tuyến nh?năng lượng của thuốc n? dưới chân tuyến tiến hành xúc bốc, pha b?đá và ch?biến.
ưu điểm: Các thông s?HTKT này nh? vốn đầu tư xây dựng m?nh? thời gian xây dựng m?ngắn, không đòi hỏi các thiết b?đắt tiền, kích thước thiết b?gọn nh? t?chức công tác khai thác đơn giản.
Nhược điểm của HTKT này là cho sản lượng thấp, năng suất lao động thấp, công việc th?công trên tầng còn nhiều, điều kiện làm việc an toàn còn kém. Bên cạnh đó k?thuật tạo tầng còn chưa hoàn thiện, t?l?đá còn lưu lại trên mặt tầng còn nhiều, khó duy trì các thông s?của HTKT.
Điều kiện áp dụng: áp dụng phù hợp với điều kiện địa hình phức tạp, nơi có sườn dốc lớn, khó khăn trong việc đưa thiết b?lên núi, tr?lượng đ?khai thác không lớn.
Các thông s?HTKT:
- Chiều cao tầng H = 3 ¸ 3,5 m.
- Chiều rộng dải khấu, đường cận chân tầng, khoảng cách hàng mìn : A = W = a = 1,6 ¸ 2,0 m
- Chiều rộng mặt tầng công tác B=3,5¸ 4,5 m.
-Chiều rộng đai bảo v?sau khi n?là bv = 1,5 ¸ 2,5 m.
- Góc dốc của b?m?nbsp;j = 550 ¸ 630
b. HTKT Khấu theo lớp đứng cắt tầng lớn
Trình t?khai thác đá t?trên xuống dưới và t?ngoài vào trong, tầng trên vượt trước tầng dưới lớn hơn hoặc bằng khoảng cách an toàn. Trên tầng tiến hành khoan n?bằng l?khoan lớn có đường kính t?85 - 127 mm, khi n?mìn khối lượng đá ch?yếu được văng xuống chân tuyến nh?năng lượng của thuốc n? khối lượng còn nằm lại trên mặt tầng được máy xúc hoặc máy gạt chuyển xuống chân tuyến, dưới chân tuyến tiến hành xúc bốc và ch?biến. Trường hợp vận tải trược tiếp phải xây dựng tuyến đường có đ?dốc phù hợp với phương tiện vận chuyển.
ưu điểm: HTKT Khấu theo lớp đứng cắt tầng lớn cho sản lượng lớn, s?dụng thiết b?khai thác lớn trên tầng như máy khoan, máy xúc, máy gạt, thiết b?vận tải. Kh?năng duy trì các thông s?HTKT tốt hơn.
Nhược điểm: Khối lượng và thời gian xây dựng cơ bản lớn, thi công tuyến đường hào m?vỉa khó khăn.
Điều kiện áp dụng: áp dụng phù hợp khi chiều dài tuyến công tác và tr?lượng khai thác lớn, địa hình có sườn dốc lớn.
Thông s?HTKT ph?thuộc vào thông s?làm việc của thiết b?xúc bốc, vận tải.
c. HTKT khấu theo lớp bằng
Trình t?khai thác khấu theo từng lớp, hết lớp trên xuống lớp dưới. Trên từng lớp khấu s?dụng các thiết b?khai thác lớn như: Máy khoan lớn với đường kính > 75 mm khoan tạo l? máy xúc chất tải lên ô tô, ô tô vận chuyển v?khu vực ch?biến.
ưu điểm: HTKT Khấu theo lớp bằng có kh?năng tăng sản lượng theo nhu cầu khách hàng, s?dụng các thiết b?khai thác c?lớn, duy trì được các thông s?của HTKT.
Nhược điểm: Khối lượng và thời gian XDCB lớn, thi công m?vỉa phức tạp.
Điều kiện áp dụng: áp dụng phù hợp khi khai thác tr?lượng lớn, chiều dài tuyến công tác thay đổi.
Thông s?HTKT ph?thuộc vào thông s?làm việc của thiết b?xúc bốc, vận tải.
d. Khai thác th?công
Khai thác th?công được áp dụng trong các trường hợp:
- Khu vực chưa có điều kiện khai thác bằng cơ giới hoặc không th?cơ giới hoá được.
- Thân quặng tr?lượng nh?
- Khai thác các vỉa ph?hoặc vỉa không nằm trong tr?lượng cân đối, hoặc mới phát hiện trong quá trình khai thác, khai thác tận thu.
- Khi nhu cầu sản lượng đá không lớn.
ưu điểm: Vốn đầu tư xây dựng m?nh? thời gian xây dựng m?ngắn, không đòi hỏi các thiết b?đắt tiền, kích thước thiết b?gọn nh?
Nhược điểm:
- Khai thác th?công cho sản lượng thấp, năng suất lao động thấp.
- Điều kiện hình thành mặt tầng công tác và tuyến công tác gặp nhiều khó khăn, do vậy không tạo đ?diện tích cần thiết dành cho công tác khoan n?
Đây là nguyên nhân ch?yếu dẫn đến việc lựa chọn v?trí khoan n?không theo trình t?khai thác.
Điều kiện áp dụng: áp dụng phù hợp với điều kiện địa hình phức tạp, nơi có sườn dốc lớn, khó khăn trong việc đưa thiết b?lên núi, tr?lượng đ?khai thác không lớn.
3. Thực trạng khai thác đá hiện nay
Các m?khai thác đá, đặc biệt các m?khai thác khấu theo lớp bằng và khấu theo lớp đứng cắt tầng nh?
- Không thực hiện đúng trình t?khai thác.
- Không duy trì được các thông s?của h?thống khai thác theo thiết k?
- B?trí nhân lực làm việc ch?yếu theo kinh nghiệm, chưa qua đào tạo.
- B?trí nhân lực không phù hợp với công việc được giao, v?trí làm việc không đảm bảo an toàn, nguy cơ xẩy ra mất an toàn cao. Dẫn đến các v?tai nạn và s?c?xẩy ra liên tục.
Không thực hiện đúng trình t?khai thác, triển khai không đúng thiết k?hoặc phương án khai thác đã được duyệt.
- Thiếu thông tin v?địa chất, không quan sát và kiểm tra v?trí trước khi làm việc.
- Chất lượng công tác khoan n?không đảm bảo dẫn đến nền tầng không đạt theo thiết k?
- Công tác kiểm tra, đôn đốc còn thiếu.
- Thiếu người làm công tác k?thuật và k?thuật an toàn.
- S?dụng lao động chưa qua đào tạo.
- Định mức khối lượng công việc chưa hợp lý.
- Làm việc chạy theo sản lượng.
5. Kiến ngh?/p>
a. Quản lý Nhà nước
S?Công nghiệp, s?tài nguyên và môi trường, s?Lao động và Thương binh xã hội hàng năm phải kiểm tra các doanh nghiệp khai thác đá v?
- S?dụng nhân lực qua đào tạo có trình đ? năng lực phù hợp với nhiệm v?được giao.
- Huấn luyện an toàn cho công nhân mới tuyển dụng hoặc mới được chuyển t?các ngành ngh?khác sang, hàng năm phải huấn luyện nhắc lại 1 lần.
- Thực hiện k?hoạch v?k?thuật an toàn và bảo h?lao động đã được duyệt.
- Hiện trường khai thác, điều kiện làm việc của công nhân trên khai trường v?mức đ?an toàn.
- Môi trường khai thác với những tác hại đến cảnh quan thiên nhiên, du lịch và môi trường xung quanh.
- Việc thực hiện theo TCVN 5178/2004 quy phạm k?thuật an toàn và các quy định hiện hành của Nhà Nước trong khai thác và ch?biến đá l?thiên.
Ch?có các doanh nghiệp khai thác đá thực hiện đầy đ?mới cho phép hoạt động.
b. Quản lý v?k?thuật và k?thuật an toàn
- Hàng năm doanh nghiệp lập k?hoạch khai thác, phải kèm theo các giải pháp v?k?thuật AT & BHLĐ, việc thực hiện k?hoạch phải đúng theo k?hoạch đã duyệt.
- Thường xuyên phải b?xung tài liệu địa chất: Trong thời k?đầu và thời k?sản xuất phải thường xuyên quan sát hoặc khoan thăm dò, đ?biết được v?trí các mặt trượt, mặt yếu, mức đ?nứt n?và mức đ?phân lớp của đá. Nhằm làm cơ s?lập k?hoạch khai thác sau này.
- Đ?giảm thiểu tác động xấu đến môi trường, cảnh quan du lịch, đồng thời tăng mức đ?an toàn cho các công trình cần được bảo v? Thì việc chọn v?trí khai thác, hướng khai thác, khi kết thúc khai thác cần được quan tâm ngay t?khâu thiết k?/p>
- Khi b?trí công nhân vào làm việc phải xem xét c?th?hiện trường, nếu đảm bảo an toàn mới b?trí công việc.
- Thường xuyên kiểm tra, đôn đốc công nhân thực hiện đúng lệnh sản xuất, k?hoạch sản xuất, các giải pháp v?k?thuật AT & BHLĐ.
Các doanh nghiệp khai thác đá thực hiện tốt các giải pháp trên. Thì nguy cơ mất AT & BHLĐ, tai nạn và s?c?s?được khống ch? Đồng thời nhu cầu k?thuật viên ngành khai thác l?thiên s?tăng lên.